ลานชีวิต

ระหว่างวันที่ ๓-๑๔ พฤศจิกายน ๒๕๕๑ ผม “จำเป็น” ต้องเข้าร่วมประชุมที่เมืองแอดดิส อะบาบา ประเทศเอธิโอเปีย ถึง ๒ งานต่อกัน

1. เพื่อสรุปผลงานของโครงการวิจัยร่วม ๕ ลุ่มน้ำใหญ่ของโลก (ผมได้รับการสมมติว่า เป็นตัวแทนจากลุ่มน้ำโขง) และ
2. เพื่อนำเสนอผลงานวิจัยของไทยด้านการจัดการทรัพยากรน้ำ (ที่ผมทำในอีสานเป็นหลัก)

ผมรู้สึกว่า ไม่ค่อยอยากเดินทางเท่าไหร่ เพราะ “ห่วง” เมืองไทยหลายเรื่อง

โดยเฉพาะ

• งานสอนที่ทั้งเพิ่งเปิดเทอม และมีวิชาการฝึกงานที่ต้องรีบสรุปก่อนเด็กจะลืม
• งานวิจัย และบริการสังคมที่ต้องทำต่อเนื่อง เว้นไม่ได้เลย
• งาน”นา” ที่น้ำกำลังลด ปลากำลังลง ข้าวกำลังเหลือง รองานดูแล และเก็บเกี่ยว
• และ งานในระบบชีวิตอื่นๆ อีกหลายเรื่อง เช่นสีข้าวขาย และอื่นๆ ที่เป็นกิจกรรมต่อเนื่อง แต่ต้อง “พักไว้ก่อน”

ผมเลยไม่ได้หาข้อมูล แทบจะไม่เตรียมตัวใดๆ เลย

และเตรียมการแบบ “วินาทีสุดท้าย” ทุกเรื่อง ตั้งแต่

• ขออนุมัติเดินทาง
• ซื้อตัว
• ขอวีซ่า
• แลกเงินดอลลาร์
• เตรียมของใช้ที่จำเป็นในการเดินทาง
• และ เตรียมใจ ไปเผชิญ “ความยากลำบาก” ในประเทศที่ “อดอยาก”

สิ่งประหลาดใจสิ่งแรกที่ผมตกใจมากคือ

บังเอิญผมเช็คข้อมูลอากาศเพื่อเตรียมเสื้อผ้า “ก่อนเดินทาง ๑ วัน” พบว่า เมืองแอดดิส อะบาบา ที่อยู่ใกล้เส้นศูนย์สูตรแบบเดียวกับไทยนั้น “หนาว” อุณหภูมิ ๑๑-๑๕ องศาเซลเซียส เป็นไปได้อย่างไร ผมคิดว่าต้องเป็นที่ราบสูงแน่นอน เลยไปย้อนอ่าน email ที่เขาส่งมาให้ก่อนหน้านี้ ก็เป็นเช่นนั้นจริง

อ้าว แล้วจะทำอย่างไรดี เสื้อกันหนาวที่ใช้เดินทางไปต่างประเทศก็ให้ลูกชายยืมไปหมด เพราะเขาเดินทางบ่อย (และผมไม่คิดจะไปไหน นอกจากไปนา อิอิ)

ก็ต้องวุ่นเลย วิ่งหาซื้อทั้งเมืองขอนแก่น ไปตอนค่ำๆ หลังเลิกงาน ร้านปิดหมดแล้ว ไม่มีสักร้าน ต้องรอวันใหม่ หาซื้อตอนเช้า ก่อนเดินทางตอนเย็น จัดกระเป๋าให้ทันก่อนจะขึ้นเครื่องบิน

ต้องลุ้นระทึกว่าจะมีไหม ก็บังเอิญมีพอดี

(และมีผ้าพันคอแสนสวยที่คุณราณีทำข้ามปี และส่งมาให้เป็นของขวัญวันเกิดอีกผืนหนึ่ง ทำให้อุ่นใจมากขึ้น)

อ้าวแล้วสายต่อไฟล่ะ ลืมไปเลยว่าเป็นแบบไหน เลยต้องยกไปทั้งชุด เพราะไม่ทราบว่าแบบไหน (ปรากฏว่าเป็นหัวกลมเล็ก เขี้ยวกลมเล็ก แบบยุโรป)

อ้าวนาฬิกาแบบ Time Zone สำหรับเดินทางต่างประเทศ ก็หมดถ่าน เพราะไม่ใช้นาน ต้องรีบเอาไปเปลี่ยนถ่านอีก เสียหรือเปล่าก็ไม่รู้ เลยต้องสำรองนาฬิการุ่น automatic ไม่ต้องไขลาน ไม่ต้องใส่ถ่านอีกเรือน (กันพลาด ดูเวลาผิดแย่เลย) แต่ต้องใส่ตลอด ไม่งั้นหยุดเดินแบบ “ไม่บอกซะด้วย”

พอจัดกระเป๋าเสร็จ ก็รีบไปสนามบินแบบ “วินาทีสุดท้าย” ไปต่อแทกซี่ที่กรุงเทพ จากดอนเมืองไปสุวรรณภูมิ (กลับมาร้อยเอ็ด เอ้ย ไม่ใช่ ไปทางบางนา) แบบลุ้นระทึก ไปต่อคิวกับชนเผ่าอัฟริกาแบบแถวยาว กระเป๋าใหญ่ๆ (ขนเสื้อผ้าเมืองไทยไปขาย) แทบจะเป็นคนสุดท้ายของเที่ยวบิน

พอขึ้นเครื่องได้เรียบร้อยก็เริ่ม “สืบ”จากคนนั่งข้างๆ

ก็ได้ความว่า

ความอดอยากที่เล่าลือกันนั้น มาจาก “สงคราม” และ “การปกครอง” กีดกันคนบางกลุ่มบางเหล่า ในการทำมาหากิน ทำให้อดอยาก เพราะไม่มีเวลาหากิน มีแต่ต่อสู้กัน

อ้าวแล้วผมจะอดอาหารไหม

คนนั่งข้างๆ หัวเราะ และบอกว่า ไม่อดหรอก เพราะผมอยู่ในเมือง และไม่ต้องไปสู้กับใคร

อีกอย่างสถานการณ์ก็ดีขึ้นแล้ว ความอดอยากที่ออกข่าวนั้นเป็น “ภาพเก่าๆ” ทำให้ผมโล่งใจไปได้เปลาะหนึ่ง

ตอนนี้ประเทศผู้ร่ำรวยน้ำมันก็ช่วยมามาก เพราะศาสนาเดียวกัน

พอถึงสนามบินผมต้องไปแลกเงิน ก็ได้พบความประหลาดใจมากเลย (หลายท่านคงมราบว่าผมเป็นนักสะสมเงินตรา ทั้งของเก่า และของต่างประเทศ)

ผมเคยแต่เห็นหน่วยเงิน Birr แต่ไม่ทราบว่าอ่านว่าอย่างไร

พอได้ยินเขาพูด ผมตะลึงเลยครับ

เขาอ่านว่า “เบี้ย” ครับ

แล้วผมก็ได้เศษเหรียญมา ผมเลยลองถามเขาว่า หน่วยเป็นอะไร (เพราะเงินไทยนั้น เท่าที่ผมมี “เบี้ย” เป็นหน่วยเล็กที่สุดแล้ว ผมก็เลยถามเชิงประชดในใจตัวเองว่า อะไรจะเล็กกว่าเบี้ยได้ (วะ)

ผมยิ่งตกใจมากขึ้น เมื่อเขาบอกว่า หน่วยของเหรียญเขาเรียก “อัสดะ” ที่ผมเทียบภาษาไทยเป็น “อัฐ”

เงินไทย ๑๐๐ เบี้ย เป็น ๑ อัฐ

เงินเอธิโอเปีย ๑๐๐ อัฐ (อัสดะ) เป็นหนึ่งเบี้ย (Birr)

อ้าว แล้วใครใหญ่กว่าใคร หรือใครเกิดก่อนใคร

ระหว่างอัฐกับเบี้ย ไทยกับเอธิโอเปีย แล้วเราเป็นญาติกันมาแต่สมัยไหน

งง จริง พับผ่า

วันนี้ต้องรีบเข้าประชุม

มีอะไรแปลกๆ จะเล่าให้ฟังอีกครับ

สวัสดีครับ