ลานจอมป่วน

อาจารย์ บัณฑร อ่อนดำ ผู้เชี่ยวชาญด้านการมีส่วนร่วมของประชาชน

อดีตกรรมการปฏิรูป

อาจารย์เริ่มทำความเข้าใจกับแนวความคิดวัฒนธรรมชุมชนก่อน

อาจารย์ให้รายชื่อหนังสือให้ไปอ่าน  เช่น

• แนวคิดวัฒนธรรมและเศรษฐกิจชุมชนกับการเปลี่ยนแปลงสังคมไทย (บริษัท สำนักพิมพ์สร้างสรรค์ จำกัด)
• ภูมิปัญญา วิถีชุมชน  วิถีธรรมชาติ (ศยามล ไกยูรวงศ์และคณะ)
• ภูมิปัญญาตะวันออกฝ่ามรสุมโลกาภิวัฒน์ (ยุค ศรีอาริยะ)
• ภูมิปัญญาบูรณาการ (ยุค ศรีอาริยะ)
• เกลืออีสาน….องค์ความรู้สู่ยุทธศาสตร์การจัดการอย่างยั่งยืน (เครือข่ายนักวิชาการนิเวศวัฒนธรรมอีสาน)
• ราษีไศล ภูมิปัญญา สิทธิ และวิถีแห่งป่าทามแม่น้ำมูน (งานวิจัยไทบ้าน)
• ฟื้นภูมิปัญญา ฝ่าวิกฤติโลก (เครือข่ายเกษตรกรรมทางเลือกภาคอีสาน)
• ชุมชนปายกับกระบวนการสร้างวาทกรรมการพัฒนาและการกำหนดชะตากรรมของตนเองในแนวทางสิทธิมนุษยชน (คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ปี 2546-2549)
• เยียวยาแผ่นดิน (คณะทำงานวาระทางสังคม สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย)

อาจารย์เล่าให้ฟังถึงเรื่อง สังคายนาวาติกันครั้งที่ 2

……….ในสังคายนาครั้งนี้ มีพระสังฆราชเข้าร่วม 2860 องค์ พระสันตะปาปายอห์นที่ 23 ซึ่งเป็นผู้ประกาศให้มีสังคายนาครั้งนี้และได้ให้มีการเตรียมการก่อนถึงสาม ปีเศษ ได้เป็นผู้เปิดการประชุมเมื่อวันที่ 11 ตุลาคม 1962 ซึ่งได้ดำเนินไปจนถึงวันที่ 8 ธันวาคม 1965 จึงได้ปิดลง โดยพระสันตะปาปาปอลที่ 6 เป็นประธาน (เพราะพระสันตะปาปายอห์นที่ 23 ได้ถึงแก่อสัญกรรมในปี 1963 เมื่อสังคายนาได้ดำเนินมาเพียงภาคเดียว)

สังคายนาวาติกันที่ 2 สิ้นสุดลงพร้อมกับเอกสารสำคัญ 16 ฉบับ ซึ่งบรรดาพระสังฆราชได้ลงมติด้วยการออกเสียงสนับสนุนเป็นเอกฉันท์ ประกอบด้วยพระธรรมนูญ (Constitution) 4 ฉบับ กฤษฎีกา (Decrete) 9 ฉบับและปฏิญญา (Declaration) 3 ฉบับ……

จาก สังคายนาวาติกันครั้งที่ 2 เสรี พงศ์พิศ

อาจารย์สรุปว่า  ศาสนาคริสต์หันมามองในบริบทสังคมยุคใหม่  ศาสนาไม่ได้ช่วยอะไรเลย  ต้องปฏิรูปศาสนา

ศาสนาทำอะไรอยู่  รอคนเข้ามาหา  จะมีบทบาทอะไร?

แนวคิดการปฏิรูปศาสนา  ถ้าเป็นพระก็ต้องเป็นพระอยู่ในโลกนี้  ไม่ใช่อยู่นอกโลก  สรุปว่าต้องเปลี่ยนยุทธศาสตร์

ต้องลงไปหาประชาชน  ไปกิน  ไปอยู่ พลังของการปลดปล่อย  กอบกู้  หลุดพ้นอยู่ที่ประชาชน  ไปหามาให้เจอ

ทุกศาสนาค้นพบคล้ายๆกัน  “ความคิดของประชาชน แตกต่างจากพระและข้าราชการ”

อาจารย์พูดถึง

• คุณพ่อนิพจน์ เทียนวิหาร จากศูนย์วิจัยและฝึกอบรมศาสนาและวัฒนธรรม อ. ดอยสะเก็ด เชียงใหม่  ที่ทำงานด้านคนลาวอพยพ
• อาจารย์ฉัตรทิพย์ นาถสุภา  สนใจชุมชนด้านเศรษฐศาสตร์การเมือง
• อาจารย์เทียนชัย วงศ์ชัยสุวรรณ หรือ ยุค ศรีอารยะ

ที่เริ่มสนใจวัฒนธรรมชุมชน  เริ่มค้นหาแนวความคิดของประชาชนตั้งแต่ทศวรรต ที่ 20 (ตั้งแต่ 2520..)

ชัชวาลย์ ทองดีเลิศ…….

…..แนวความคิดของชาวบ้านมีลักษณะเด่น 3 อย่าง

1. เคารพธรรมชาติ  รวมถึงความเชื่อเรื่องผีสาง
2. อยู่กันแบบพี่น้อง ญาติ
3. มีการพึ่งพากันในชุมชน

แนวความคิดของคนข้างล่างมีอุดมการณ์  มีวัฒนธรรมเป็นทุนทางสังคม  และเปิดพื้นที่ทางสังคมใหม่ๆ

ภูมิปัญญาไม่ใช่เรื่องอดีตเท่านั้น  มีปัจจุบันด้วย  ไม่จำเป็นต้องเป็นภูมิปัญญาเก่า  แต่มีกระบวนการเรียนรู้ร่วมกัน  เกิดองค์ความรู้ใหม่ๆ

อาจารย์เล่าให้ฟังว่าเป็นที่ปรึกษาสมัชชาคนจน  และเกษตกรรายย่อยด้วย  เดิมก็ทำงานเกี่ยวกับภูมิปัญญาด้านการเกษตร  ภูมิปัญญาด้านยารักษาโรค(ยาสมุนไพร)

ไปทำงานด้านการมีส่วนร่วมที่ฮ่องกงอยู่พักนึง

การรวมกลุ่มมีทั้งการรวมกลุ่มเพื่อผลประโยชน์และการรวมกลุ่มเพื่อช่วยเหลือซึ่งกันและกัน

เดิมก็เข้าใจผิดเพราะเรียนมา  นึกว่าวิชาการใหม่ๆถูกต้อง  เชื่อและสอนแต่ทฤษฎีตะวันตก

ตอนหลังเปลี่ยนจากนักวิชาการมาเป็นนักปฏิบัติ – Activist

การลงแขกของเราก็เป็นการรวมกลุ่มอยู่แล้ว

ต่อสู้ระหว่างแนวความคิดสองด้าน  การเกษตรที่ใช้สารเคมี CP- เกษตรพันธะสัญญา vs เกษตรธรรมชาติ(ยั่งยืน)

ทศวรรตที่ 30

สมัยนายกฯ ชาติชาย  มีการแย่งชิงทรัพยากรธรรมชาติ  มีตัวละคร 3 ตัว

1. ราชการ
2. พ่อค้า นายทุน นักธุรกิจ
3. ชาวบ้าน (ซึ่งแพ้มาตลอด)

อาจารย์พูดถึงการต่อสู้ทางแนวความคิดของ 2 ทฤษฎี คือ

• กระบวนทัศน์ของชุมชนาภิวัฒน์- ตะวันออก
• กระบวนทัศน์ของโลกาภิวัฒน์- ตะวันตก (ทุนนิยม)  ซึ่งทำให้ก้าวไปข้างหน้าแต่ขาดความเป็นมนุษย์

อาจารย์บอกว่าทางตะวันออกอธิบายด้วย เกิด แก่ เจ็บ ตาย เป็นวัฏจักร  แต่ของตะวันตก  ไปข้างหน้า  แล้วตกทะเลตาย

ความแตกต่างของความคิดของชาวบ้านกับระบบนายทุน  ไม่มีวันอธิบายได้ด้วยทฤษฎีของทางตะวันตก  ต้องใช้ทฤษฎีทางตะวันออกมาอธิบาย

ถ้ามีความขัดแย้งเกิดขึ้น  ภูมิปัญญาจะช่วยอะไรได้ไหม?

ต้องการศึกษาว่า ภูมิปัญญาจะช่วยแก้ไขความขัดแย้งอะไรได้บ้าง?  อย่างไร?

Facebook

« « Prev : แลกเปลี่ยนเรียนรู้กับอาจารย์นพพร โพธิรังสิยากร

Next : ภูมิปัญญาท้องถิ่น: ต้นทุนทางสังคมไทยในการจัดการความขัดแย้ง(2) » »