ลานข้าวปลายนา

• ผญา คือ คำคม สุภาษิต หรือคำพูดที่เป็นปริศนา คือฟังแล้วต้องนำมาคิด มาวิเคราะห์ เพื่อค้นหาคำตอบที่เป็นจริงและชัดเจนว่า หมายถึงอะไร
• ผญา เป็นคำพูดที่คล้องจองกัน ซึ่งไม่จำเป็นจะต้องมีสัมผัสเสมอไป แต่เวลาพูดจะ ไพเราะสละสลวย และในการพูดนั้นจะขึ้นอยู่กับจังหวะหนักเบาด้วย
• ผญา เป็นการพูดที่ต้องใช้ไหวพริบ สติปัญญา มีเชาวน์ มีอารมณ์คมคาย พูดสั้นแต่กิน ใจความมาก

การพูดผญาเป็นการพูดที่กินใจ การพูดคุยด้วยคารมคมคาย ซึ่งเรียกว่า ผญา นั้น ทำให้ผู้ฟังได้ทั้งความรู้และความคิดสติปัญญา ความสนุกเพลิดเพลิน ยิ่งไปกว่านั้น ยังทำให้เกิด ความรักด้วย จึงทำให้หนุ่มสาวฝนสมัยก่อน นิยมพูดผญากันมาก และการโต้ตอบเชิงปัญญาที่ทำ ให้แต่ละฝ่ายเฟ้นหาคำตอบ เพื่อเอาชนะกันนั้นจึงก่อให้เกิดความซาบซึ้ง ล้ำลึกสามารถผูกมัด จิตใจของหนุ่มสาวไม่น้อย ดังนั้น ผญา จึงเป็นเมืองมนต์ขลัง ที่ตรึงจิตใจหนุ่มสาวให้แนบแน่น ลึกซึ้งลงไป

ภาษิตโบราณอีสานแต่ละภาษิตมีความหมายลึกบ้าง ตื้นบ้าง หยาบก็มี ละเอียด ก็มี ถ้าท่านได้พบภาษิตที่หยาบ ๆ โปรดได้เข้าใจว่า คนโบราณชอบสอนแบบตาเห็น ภาษิตประจำ ชาติใด ก็เป็นคำไพเราะเหมาะสมแก่คนชาตินั้น คนในชาตินั้นนิยมชมชอบว่าเป็นของดี ส่วนคน ในชาติอื่น อาจเห็นว่าเป็นคำไม่ไพเราะเหมาะสมก็ได้ ความจริง “ภาษิต” คือรูปภาพของวัฒนธรรม แห่งชาติ นั่น

การจ่ายผญา แก้ผญา เว้าผญา หรือพูดผญา คือการตอบคำถาม ซึ่งมึผู้ถามมาแล้ว ก็ตอบไป เป็นการพูดธรรมดา ไม่มีการเอื้อนเสียง ไม่มีทำนอง แต่เป็นจังหวะ มีวรรคตอนเท่านั้น ผู้ถามส่วนใหญ่จะเป็นหมอลำฝ่ายชาย คือลำเป็นคำถาม ฝ่ายหญิงจะเป็นฝ่ายตอบ หรือจ่ายผญา ด้วยเหตุนี้จึงมักจะเรียกว่า ลำผญา หรือลำผญาญ่อย

คัดลอกมาจาก :  http://www.isangate.com/paya.html

ผญาเป็นภูมิปัญญาชาวบ้านที่ให้ทั้งความบันเทิง ความรู้ ข้อปฏิบัติตัว ตลอดจนการเกี่ยวพาราสีหยอกล้อ เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่ผู้เขียนชื่นชอบและอยากร่วมอนุรักษ์ เนื่องจากว่าใกล้จะสูญหายไปจากวิถีชีวิต คงเหลือไว้แค่ในกระดาษที่พบเห็นเฉพาะผู้ที่สนใจเท่านั้นเอง

ตั้งใจให้ลานข้าว เพี้ยนมาจากลานนวดข้าว ของชาวนาอิสาน ที่เริ่มจะหายไปจากท้องทุ่งนาอิสาน  ลานข้าว เป็นลานกว้างที่เตรียมไว้สำหรับการนวดข้าวจากรวงหลังจากที่ชาวนาเกี่ยวข้าวจากต้นข้าว ก็จะมัดรวมกัน แล้วหาบมารวมกันที่ลานข้าว เพื่อเตรียมการนวด

สมัยก่อนใช้คนสมัยนี้ใช้รถนวดข้าว แล้วก็ไม่จำเป็นต้องเตรียมลานเหมือนสมัยก่อน  การเตรียมลานในสมัยก่อน จะใช้ที่ ในแปลงข้าว ประมาณ 1 แปลง ตามจำนวนข้าว ตัดต้นข้าวและปรับพื้นให้เรียบ แล้วนำขี้ควาย มาทำการทาลาน ด้วยวิธีการผสมน้ำเหมือนการเทพื้นด้วยปูนซิเมนต์ หลังจากนั้นก็ทิ้งไว้ให้แห้ง ประมาณ 2 วัน ก็นำมัดข้าวมาเก็บและทำการนวดต่อไป 

ลูกหลานชาวนาในปัจจุบันบางคน อาจจะไม่เคยเห็นและไม่รู้จัก ลานข้าว ด้วยซ้ำไปคงยังรู้จักเพียง รถนวดข้าวและอาจจะไม่รู้จักข้าวเปลือกด้วยซ้ำไป เพราะ เล้าข้าว ที่ใช้เก็บข้าวตามบ้านเรือนก็เริ่มหายไปจากบ้านเรือนชาวอิสาน ข้าวเปลือกที่ได้ส่วนใหญ่ก็ส่งโรงสี แลกเป็นข้าวสาร หรือเป็นเงิน แล้วซื้อข้าวมากินในราคาที่สูงกว่า

แล้วใครกันเล่า จะช่วยให้ลูกหลานชาวนา ได้รู้จักวัฒนธรรมหรือวิถีชีวิตของบรรพบุรุษ

สวัสดีค่ะ

เปิดลานข้าวไว้ กล่าวขานถึง ชาวนาอิสาน วิถีชีวิตของคนอิสาน

แต่ว่าๆลานนี้เชื่องช้ามากเลยละ

Welcome to ลานปัญญา. This is your first post. Edit or delete it, then start blogging!