ลานซากุระ

เมื่อครั้งยังเด็ก แม่สอนเสมอว่าให้เป็นคนดีมีมนุษยธรรม และก็ยังได้ยินผู้ใหญ่หลายๆ คนพูดว่า เวลาจะทำอะไร ต้องคำนึงถึงมนุษยธรรม เวลาคนตกทุกข์ได้ยาก ก็อย่าไปซ้ำเติมเขา จึงเข้าใจมาตลอดว่า มนุษยธรรม หมายถึง ความเป็นคนมีเมตตา เห็นอกเห็นใจ และช่วยเหลือผู้ตกทุกข์ได้ยาก

แต่วันนี้เพิ่งได้เรียนรู้ว่า มนุษยธรรม หมายถึง ธรรมที่ทำให้เป็นมนุษย์ หรือธรรมชาติของความเป็นผู้มีใจสูง  ธรรมอะไรที่ยกฐานะคนธรรมดาให้เป็นมนุษย์ ธรรมอันใดที่เป็นพื้นฐานประจำตัวที่มนุษย์ทั่วไปต้องมี ธรรมอันใดที่ทำให้คนต่างจากสัตว์ ธรรมดังกล่าวนี้ ได้แก่ กุศลกรรมบถ ๑๐ หรือบุญกิริยาวัตถุ ๑๐ ซึ่งธรรมหมวดนี้สามารถสรุปรวมได้เป็นบุญกิริยาวัตถุ ๓ คือ ทาน ศีล ภาวนา

บุญกิริยาวัตถุ ๑๐ ประกอบไปด้วย

กายสุจริต ๓ หมายถึง การกระทำดีทางกาย ๓ ประการ ได้แก่ ศีล ๓ ข้อแรก

- ปาณาติปาตา เวรมณี  งดเว้นจากการเบียนเบียนและทำร้ายชีวิตสัตว์ ซึ่งหมายรวมถึงชีวิตตนเอง ชีวิตทั้งมวลในอาณาจักรสัตว์ มด แมลง ยุง ไส้เดือน หนอน กิ้งกือ ไม่ว่าจะฆ่าเพื่อทำอาหาร ฆ่าเพื่อใส่บาตร หรือเพื่อเกมกีฬา

- อทินนาทานา เวรมณี งดเว้นจากการลักขโมยหรือถือครองเอาทรัพย์สินที่เจ้าของเขาหวง

- กาเมสุมิจฉาจารา เวรมณี งดเว้นจากการประพฤติผิดในกาม ซึ่งหมายรวมถึงการมีเพศสัมพันธ์กับสามีหรือภรรยาของผู้อื่น การร่วมประเวณีกับหญิงขายบริการแม้ว่าตนจะมีภรรยาอยู่แล้ว การร่วมประเวณีกับหญิงที่ยังอยู่ในการปกครองของพ่อแม่หรือผู้ปกครอง (หมายถึงหญิงสาวที่ไม่สามารถหาเลี้ยงตัวเองได้) โดยที่ผู้ปกครองของหญิงนั้นมิได้อนุญาต

เอ แล้วในกรณีที่พ่อแม่ฝ่ายหญิงจัดการให้ฝ่ายชายขืนใจลูกสาวตัวเองเพื่อบังคับให้ฝ่ายหญิงแต่งงานกับฝ่ายชายนั้น ถือว่าบาปหรือเปล่านะ ก็คงมีวิบากกันไปตามเจนาแห่งกรรมของแต่ละคน ในภพชาติเบื้องหน้าพ่อแม่ที่วางแผนนั้นก็คงจะได้รับกรรมอย่างที่ตัวเองเคยทำกับลูกเอาไว้ ส่วนว่าจะต้องไปเสวยวิบากในนรกหรือเปล่า อันนี้ซากุระก็ไม่แตกฉานพอจะวิเคราะห์ได้

วจีสุจริต ๔ หมายถึง การกระทำดีทางวาจา ๔ ประการ ซึ่งก็คือ ศีลข้อ ๔ นั่นเอง แต่ส่วนใหญ่เราจะจำกันได้เพียงว่า ห้ามพูดโกหก

- มุสาวาทา เวรมณี  งดเว้นจากการพูดเท็จ หรือพูดไม่ตรงความจริง แม้จะโกหกเพื่อให้คนอื่นสบายใจก็ถือว่าผิดเช่นกัน เพราะการโกหก อย่างน้อยก็ได้ทำลายคุณภาพใจของผู้พูดไปแล้ว วิบากนี้จะส่งผลให้ผู้พูดมีความจำที่ไม่ดี หรือเป็นคนความจำเลอะเลือนในตอนแก่ โดยเฉพาะจะจำไม่ได้ว่า อันไหนจริง อันไหนเท็จ ซึ่งคนที่โกหกเป็นประจำก็ความจำเสื่อมตั้งแต่ยังไม่แก่แล้ว เช่น เขาจำไม่ได้ว่า เคยโกหกเราไว้อย่างไร พอมาอีกรอบก็บอกเราอีกอย่างหนึ่ง แบบนี้เป็นต้น ใครไม่อยากเป็นคนแก่เลอะเทอะต้องพยายามหลีกเลี่ยงการพูดโกหก

- ปิสุณาย วาจาย เวรมณี งดเว้นจากการพูดส่อเสียด พูดให้คนอื่นรู้สึกเสียดแทงใจ หรือรู้สึกเหมือนโดนเอามีดไปกรีดใจ

- ผรุสาย วาจาย เวรมณี งดเว้นจากการพูดคำหยาบ นี้ไม่ได้หมายความว่าห้ามพูดมึงกู แต่หมายถึงการใช้คำพูดที่หยาบคาย ระคายหู ผู้ใดฟังแล้วรู้สึกไม่ระรื่นหู เช่น ไอ้… ซึ่งส่วนใหญ่คำหยาบนี้มักจะมาจากคนที่กำลังโกรธอยู่ หรือคำพูดที่ใช้พูดถึงคนที่เกลียดกัน หรือจากเจ้านายบ้าอำนาจ ฯลฯ

- สัมผัปปลาปา เวรมณี งดเว้นจากการพูดเพ้อเจ้อ

แต่เอ ซากุระชอบแกล้งอำเพื่อน ไม่รู้จะเข้าข่ายพูดเพ้อเจ้อหรือเปล่า ต้องเลิกเสียแล้ว

มโนสุจริต ๓ หมายถึงการกระทำดีทางใจ ๓ ประการ คือ

- อนภิชฌา ไม่คิดเพ็งเล็งอยากได้ของของผู้อื่น (ไม่โลภ) แต่หากมีความปรารถนาว่าอยากจะได้รถ ได้บ้านเหมือนที่คนอื่นเขามี อยากได้เป็นรองนายกฯ แทนหมอจอมป่วน (อิอิ) แล้วแสวงหามาด้วยความสุจริต อย่างนี้ไม่ถือว่าเป็นอนภิชฌา

- อัพยาบาท ไม่คิดปองร้ายเบียดเบียนผู้อื่น คือไม่พยาบาทใคร รู้จักการให้อภัย

- สัมมาทิฏฐิ คือ คิดถูก เห็นถูก ซึ่งสัมมาทิฏฐินี้ มีข้อแยกย่อยไปอีกหลายประการ แต่เอาง่ายๆ ว่าหมายถึง มีศรัทธาเชื่อเรื่องกฎแห่งกรรม ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว ฯลฯ ซึ่งจะนำมาเล่าในโอกาสต่อไป

หลายคนอาจสงสัยว่า มโนสุจริตนี้ เกี่ยวกับภาวนาอย่างไร ต้องขอบอกว่าเกี่ยวอย่างยิ่ง เพราะการภาวนา ไม่ว่าจะเป็นสมาถะ วิปัสสนา หรือนั่งสมาธิ นั้นเป็นการบำเพ็ญเพียรเพื่อกำจัดกิเลสในใจ เพื่อกำจัดความโลภ ความโกรธ ความพยาบาท และความหลงผิด นอกจากนี้การฝึกจิตยังช่วยให้การประพฤติกายสุจริต และวจีสุจริตเป็นไปอย่างสมบูรณ์อีกด้วย

เป็นไงคะ ง่วงนอนกันหรือยัง ถ้ายังก็ลองพิจารณาดูนะคะว่า จะสามารถนำไปปรับใช้ในชีวิตประจำวันได้มากน้อยเพียงใด อิอิ อย่าหาว่าเด็กวอนสอนผู้ใหญ่นะคะ พอดีเพิ่งอ่านมาจากตำรา ช่วงนี้กำลังศึกษาเรื่องสรรพศาสตร์ในพระไตรปิฎกอยู่ค่ะ เลยเอามาเล่าสู่กันฟังค่ะ มิได้มีเจตนามาอวดภูมิรู้ภูมิธรรมแต่อย่างใดค่ะ ยังเป็นเด็กหัดเรียนธรรมะอยู่ค่ะ

« « Prev : สโลว์จ๊อกกิ้ง (Slow jogging)

Next : 11 มีนา วันมหาระทึก » »